پدیده ارجاع به کتابهای خیالی و ساختگی

در لابلای مصادر و منابع گاه به کتابهای ساختگی و جعلی ارجاع میشود. این اتفاق عموماً در مسائلی است که اثبات آن دشوار یا محل نزاع است و برخی نویسندگان برای تثبیت دیدگاه خود از کتابهایی یاد میکنند که وجود خارجی ندارد.
به سخن دیگر همانطور که گاه یک حدیث و روایت جعل میشود، گاه یک کتاب جعل و ساخته میشود. خواه این کتاب ساختگی به چاپ رسیده و نسخه داشته باشد یا آنکه مکانش فقط ذهن و خیال ارجاعدهنده باشد.
استاد سید حسین مدرسی طباطبایی در «کتابشناسی آثار مربوط به قم» نوشته است:
از رسوم متداول و بسیار مرسوم دورهی صفویه همین بوده است که تذکرهها و افسانهها برای مزارات و امامزادگان و اماکن متبرک میساختهاند و آن را به کتابهایی موهوم با نامهایی مطنطن از نویسندگان مشهور نسبت میدادهاند. دهها نمونه از این گونه بافتهها که از جهات متعدد با این حکایت همانند و در سبک و اسلوب مشابه است اکنون در دست میباشد و چندتای آنها مانند «تذکره حضرت امامزاده سلطان علی» مدفون در اردهال کاشان به چاپ نیز رسیده است.
در این مقاله برآنم که دوازده نمونه از این آثار را معرفی کنم. پیش از ورود به مطلب یادآوری میکنم که انتخاب این موارد در حوزه مسائل دینی است وگرنه نمونهها بسیار بیش از آن است. همچنین فعلاً بر مواردی انگشت گذاشته میشود که در آثار مکتوب به ثبت رسیده و اجمالاً دربارهی آن گفتگوهایی صورت گرفته است وگرنه نمونههای اینترنتی و غیره کم نیست.......
بقیه در ادامه مطلب.............
برچسبها: کتاب , جعل , ساختگی , رضا استادی
